Меѓународен ден на лицата со попреченост, 3 декември
Секоја година на 3 декември, светот го одбележува Меѓународниот ден на лицата со попреченост – ден воспоставен од Обединетите нации со цел унапредување на правата, достоинството и целосното учество на лицата со попреченост во сите сфери на општеството. [1] Овој ден претставува потсетување дека вклучувањето на сите лица не е само опција, туку основно човеково право, цврсто засновано во Конвенцијата за правата на лицата со попреченост. [2]
Се проценува дека приближно 1,3 милијарди луѓе ширум светот имаат значајна попреченост — тоа е околу 16% од глобалната популација. [3]
Оваа година акцент е ставен на градење општества каде сите лица учествуваат еднакво, особено во услови на забрзани технолошки промени. Дигиталните иновации имаат потенцијал значително да го подобрат квалитетот на живот на лицата со попреченост, но само доколку се развиваат на принципи на достапност и универзален дизајн.
[4]Институциите, заедниците и организациите се повикани да обезбедат услови каде секое лице ќе може да учи, работи, патува и живее без бариери. Ова вклучува достапно образование, еднакви можности за вработување, инфраструктура што ги следи принципите на универзален дизајн и здравствена заштита која адекватно одговара на специфичните потреби на луѓето со попреченост. [5]
Во нашата држава, одбележувањето на овој ден потсетува на потребата од континуирано унапредување на законската рамка, урбаната пристапност и сервисите за поддршка. Општествата се најуспешни кога секој човек е активно вклучен и кога институциите, граѓанското општество, приватниот сектор и самите лица со попреченост заеднички ги создаваат решенијата.
Меѓународниот ден на лицата со попреченост е повик кон сите нас – да градиме
општество во кое различноста се почитува, а еднаквоста е реалност за секој човек, без исклучок.
Извори
1. United Nations. International Day of Persons with Disabilities (IDPD) [Internet].; New York (NY):
United Nations; 2024–2025. [cited 2025 Dec 03]. Available from:
https://www.un.org/en/observances/day-of-persons-with-disabilities.
2. United Nations General Assembly. Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD)
[Internet].; New York (NY): UN; 2006. [cited 2025 Dec 03]. Available from:
https://social.desa.un.org/issues/disability/crpd/convention-on-the-rights-of-persons-with-
disabilities-crpd.
3. World Health Organization. Global report on health equity for persons with disabilities [Internet].;
Geneva: WHO; 2022 [cited 2025 Dec 03]. Available from:
https://www.who.int/teams/noncommunicable-diseases/sensory-functions-disability-and-
rehabilitation/global-report-on-health-equity-for-persons-with-disabilities.
4. World Health Organization; World Bank. World Report on Disability. [Internet].; Geneva: WHO;
2011. [cited 2025 Dec 03]. Available from: https://iris.who.int/items/ff302fed-0072-4478-89eb-
b1cb96b73c09.
5. United Nations Department of Economic and Social Affairs. Disability and Development Report
[Internet].; New York (NY): UN DESA; 2023. [cited 2025 Dec 03]. Available from:
https://www.un.org/en/desa/un-disability-and-development-report-%E2%80%93-realizing-sdgs-
and-persons-disabilities.
