Центарот за јавно здравје Битола, секоја година, со одредени активности, се приклучува кон одбележување на  Светскиот ден на дијабетот(шеќерна болест), поради  потребата од подигање на свеста на населението за се поголемата заканата од неконтролирано ширење на болеста.

Прифатени Предлози за промовирање на Светскиот ден на дијабетес од страна на Центар за јавно здрвје Битола:

1. Споделуваме пораки и текст за Светскиот ден на дијабетес овој ноември 2022 год.
2. Анкетирање и пополнување “Прашалник  за проценка на ризикот од дијабетес тип 2”
3. Преземање апликации и постери преку Интернет и поставување на истите на  веб-страната на ЦЈЗ Битола (овде веб страната на ЦЈЗ Битола)
4. Спроведување на бесплатно мерење шеќер во крвта на Плоштадот “Магнолија “ Битола, во соработка со Црвениот Крст   Битола, во деновите пред нас, доколку овозможуваат временските прилики
5. Сината боја ќе биде насекаде

Темата на Светскиот ден на дијабетесот 2021-2023 година. година е:
„Достапност на терапија за дијабет“.   

Ако не сега, кога?

Светскиот ден на дијабетот е најголемата светска кампања за подигање на свеста за дијабетот, организирана првично од страна на Меѓународната федерација за дијабет (IDF) и Светската здравствена организација (СЗО), како одговор на растечката здравствена закана што ја носи дијабетесот.  Светскиот ден на дијабетесот се одбележува  и во повеќе од 170 земји во светот од 1991 година.

ТЕМА И КЛУЧНИ ПОРАКИ ВО ПЕРИОДОТ 2021-2023 ГОДИНА. ГОДИНА

Темата на Светскиот ден на дијабетот 2021-2023 година. година е „Достапност на терапија за дијабет“. По 100 години од откривањето на инсулинот, милиони луѓе со дијабет ширум светот сè уште немаат пристап до соодветна терапија. Луѓето со дијабет бараат постојан третман, грижа и поддршка за да се справат со нивната состојба и да се избегнат компликации.

Освен тоа, живееме во исклучително тешки времиња, во кои луѓето со дијабет се соочуваат со дополнителна здравствена закана – потешки компликации од инфекцијата со КОВИД-19.    Затоа, од витално значење е лековите, технологиите, поддршката и грижата за дијабетот да бидат достапни за сите на кои им се потребни. Стогодишнината од откривањето на инсулинот претставува единствена можност за владите, креаторите на политики и застапниците, да дејствуваат за да ги зголемат инвестициите во лекувањето и превенцијата на дијабетот.

• 537 милиони возрасни (20-79 години) живеат со дијабет, што е 1 од 10 луѓе. Овој број се предвидува да порасне на 643 милиони до 2030 година и 784 милиони до 2045 година.
• Над 4 од 5 (81%) возрасни лица со дијабет живеат во земји со низок и среден приход.
• Дијабетот е одговорен за 6,7 милиони смртни случаи во 2021 година – 1 на секои 5 секунди.
• Дијабетот предизвика трошоци за здравствена заштита од најмалку 966 милијарди долари – зголемување од 316% во последните 15 години.
• 541 милион возрасни лица имаат нарушена толеранција на гликоза, што ги става на висок ризик од дијабет тип 2 .
• Треба и да се има предвид дека бројот на смртни случаи од дијабет, е многу поголем поради грешки во шифрирањето на причината за смртта и евидентирањето на дијабетот како претходна наместо главна причина за смрт, особено кај оние кои починале од срце. напад, мозочен удар и хронична бубрежна инсуфициенција.

Дијабетес мелитус или шеќерна болест е состојба на зголемено количество на гликоза (шеќер) во крвта. Тоа се случува кога телото не произведува доволно хормон инсулин или кога инсулинот повеќе не е ефикасен. Инсулинот е „клучот“ кој дозволува шеќерот да влезе во клетката. Без инсулин, клетките на телото не добиваат доволно гликоза од храната што им е потребна за секојдневниот живот. Тој шеќер останува во крвта, па настанува хипергликемија.

Основни симптоми на дијабетот се: прекумерна жед и потење, често мокрење, замор и тремор, заматен вид, вртоглавица и конфузија, исеченици или рани кои полека зараснуваат.

Превенцијата на дијабетот вклучува регулирање и намалување на телесната тежина до оптимални вредности, што има значително влијание врз намалувањето на ризикот од развој на дијабетес и навремено укажува на потенцијално зголемување на ризикот.

Луѓето со дијабет треба да избегнуваат пржена и мрсна храна и слатки, да јадат повеќе свежо овошје, да одржуваат нормална телесна тежина, да посетуваат очен.  лекар секоја година за контрола, да следат секој ден и прегледајте ги нивните стапала за можни промени и никогаш не одете боси и не консумирајте тутун или алкохол

Редовната физичка активност е важен дел од управувањето со дијабетот и намалувањето на ризикот од дијабетес тип 2. Без разлика дали е внатре или на отворено, секој чекор е важен за да останете здрави. Ако активностите на отворено се ограничени во вашата заедница, пешачете или вежбајте дома или на работа по 30 минути на ден. Охрабрете ги вашите пријатели, семејството и колегите да го зголемат нивото на физичка активност според препораките!

Најчестите компликации на дијабетот се слепило, срцев удар, откажување на бубрезите и ампутации. Меѓу советите за заболените се дека здравиот начин на живот може да спречи до 70 % од случаите на дијабет тип 2. Само здравата и урамнотежена исхрана во голема мера го намалува ризикот од добивање на болеста.

Важни фактори на ризик за појава на дијабет се постара возраст (над 60 години), машки пол, претходна појава на хипергликемија за време на бременоста, наследен фактор (мајка, татко, брат или сестра кои страдаат од дијабетес), висок крвен притисок, недостаток на физички активности. , прекумерна телесна тежина.

ДОСТАПНОСТ НА ТЕРАПИЈА ЗА ДИЈАБЕТ

Десетици илјади луѓе со дијабетес тип 1 на кои им е потребен инсулин за да преживеат, и повеќе од 30 милиони луѓе со дијабетес тип 2 на кои исто така им е потребен инсулин, немаат сигурен и достапен начин за снабдување со овој лек. 3% од домаќинствата во земјите со ниски приходи не можат да си дозволат инсулин, заедно со 2,8% од домаќинствата во земјите со високи приходи.

Повеќе од една четвртина од домаќинствата (26,9%) во земјите со низок приход и 0,7% од домаќинствата во земјите со високи приходи не можат да си дозволат метформин.

Работејќи на сите полиња пред се на превенцијата, Центарот за јавно здравје, ќе помогне  во намалување на ризиците преку едукација на луѓето да водат подобар и поздрав живот.

Носител на сите одлуки треба да биде заедницата, која ќе мора да инвестира и да имплементира  специфични интервенции со цел  работа, надзор и мониторинг  над мерките за превенција на  дијабетот.

Преку “Прашалникот  за проценка на ризикот од дијабетес тип 2”, секој ќе може да да си провери колкав му е ризикот да заболи од дијабет во наредните 10 години.