Кардиоваскуларните болести (КВБ) се водечки убиец во светот, предизвикувајќи 20,5 милиони смртни случаи секоја година.

Што се тоа Кардиоваскуларни болести?

КВБ се болести кои ги засегаат срцето или крвните садови (вени и артерии). Може да бидат предизвикани од комбинација на социоекономски, еколошки ризик фактори, вклучувајќи висок крвен притисок, нездрава исхрана, висок холестерол, дијабетес, загадување на воздухот, дебелина, употреба на тутун, болести на бубрезите, физичка неактивност, штетна употреба на алкохол и стрес. Семејната историја, етничкото потекло, полот и возраста исто така можат да влијаат на ризикот од кардиоваскуларни болести.

Клучни факти:

·         1 од 3 смртни случаи поради кардиоваскуларни болести се случуваат предвремено кај лица под 70 години.

·         85% од смртните случаи поради кардиоваскуларни болести се резултат на срцев удар и мозочен удар.

·         Повеќе од 75% од смртните случаи поради кардиоваскуларни болести се случуваат во земји со ниски и средни приходи.

       Кардиоваскуларните болести продолжуваат да бидат водечки причинител на смрт и инвалидитет во светот денес.

Светската федерација за срце ги обединува различните членки на кардиоваскуларната заедница да ги постави кардиоваскуларните состојба на преден план на глобалната здравствена агенда – глобална заедница на фондации за срце, научни здруженија и организации на пациенти, обединети во нашата мисија да постигнеме здравје на срцето за сите.

Човечкото срце е мускул со големината на тупаница, се наоѓа помеѓу белите дробови, во средината на градниот кош, малку лево од центарот на телото. Срцето отчукува околу 100.000 пати и пумпа околу 7.500 литри крв секој ден.Со секое отчукување, срцето испумпува крв, носејќи кислород и хранливи материи до ткивата и органите преку крвните садови при што истовремено ги отстранува метаболните отпадоци, како што е јаглерод диоксидот од телото. 

        Состојби и ризик фактори за појава на КВБ

     Загадувањето на воздухот е најголемиот единечен еколошки здравствен ризик во светот. Секој година умираат 7 милиони луѓе поради загадувањето на воздухот, кое е одговорно за 25% од сите смртни случаи од кардиоваскуларни заболувања. Светскиот извештај под водство на д-р Марк Милер. 

Дијабетесот ги погодува 537 милиони луѓе ширум светот, односно еден од десет возрасни. До 2045 година, се предвидува дека вкупниот број на луѓе со дијабетес ќе се зголеми на повеќе од 780 милиони. Луѓето со дијабетес имаат две до три пати поголема веројатност да развијат кардиоваскуларно заболување.

Холестеролот е важен липид (маст) во организмот, кој има неколку клучни функции. Високото ниво на холестерол во крвта е еден од главните ризик фактори за срцеви заболувања и мозочен удар. Високиот холестерол предизвикува 3,6 милиони смртни случаи секоја година. 

Нездравата исхрана е водечка причина за дебелина, дијабетес и кардиоваскуларни заболувања.Во светот, се проценува дека околу 3 милијарди луѓе немаат пристап до безбедна, хранлива и доволна храна. Во последните 50 години, зголемената достапност на преработена храна, брзата урбанизација и променливите стилови на живот доведоа до нездраво поместување во навики на хранење. 

Висок крвен притисок (хипертензија) е најголемиот  ризичен фактор за смртност на глобално ниво, која влијае на повеќе од 1 милијарда луѓе.Претставува околу половина од сите смртни случаи поврзани со срцеви болести и мозочен удар во светот.  Хипертензијата сама по себе не предизвикува никакви симптоми, поради што често се нарекува „тивок убиец“.

Дебелината е медицинска состојба која се дефинира како абнормални или прекумерни акумулации на телесна маса, што може да го загрози здравјето на поединецот. Глобалните проценки сугерираат дека скоро 2.3 милијарди деца и возрасни живеат со прекумерна тежина и дебелина. Ако тековните трендови продолжат, до 2025 година 2.7 милијарди возрасни можат да живеат со прекумерна тежина или дебелина. Присуството на дебелина ширум светот продолжува да расте, и ова сега се признава како еден од најважните проблеми на јавното здравство со кои се соочува светот денес.

Превенција

Главните елементи на превенција на КВЗ се здрава исхрана, физичка активност, избегнување на тутун и „знаење на вашите бројки“.

Постојат многу ризични фактори поврзани со срцевите заболувања и ударите. Некои ризични фактори, како што е семејната историја, не можат да се изменат, додека други, како што е високото крвно притисок, можат да се контролираат преку интервенции во стилот на живот и третман. Милиони луѓе ширум светот се борат да ги контролираат ризичните фактори кои водат до кардиоваскуларни заболувања, а многумина остануваат несвесни дека се во висок ризик.

Најважните фактори во однесувањето како ризични фактори за срцеви заболувања и удари се нездравата исхрана, физичка неактивност, употреба на тутун и штетна употреба на алкохол. Овие однесувања можат да доведат до зголемен крвен притисок, дијабетес, висок холестерол, прекумерна тежина и дебелина, што може да се мери за проценка на ризикот на поединецот од развој на кардиоваскуларни заболувања.

Делувањето само на еден ризичен фактор, како што е поголема физичка активност, ќе помогне, но за значително намалување на ризикот од КВЗ, важно е да се разгледа вашиот стил на живот во целина. Доколку веќе живеете со КВЗ, одржувањето на здрав и активен начин на живот може да ви помогне да живеете подолго и да ги намалите шансите за влошување на состојбата.

По повод Светскиот ден на срцето, ЈЗУ Центар за јавно здравје – Битола, во соработка со Општински Сојуз за училиштен спорт – Битола,традиционално спроведува крос натпреварво градскиот парк во кој беа вклучени учениците од основните исредните училишта од општина Битола и беа доделени дипломи за освоени прво, второ и трето место.

Референци